تعریف درخت تبارزایشی :

ترسیمی که سیر تکاملی جاندارانی که دارای جد مشترک هستند را نشان می دهد .

انواع درخت تبار زایشی :

درخت های تبار زایشی دو نوع می باشند : 1- درخت تبار زایشی تکاملی که بر اساس ساختار همولوگ جانداران رسم می شود .( البته در کتاب اشاره ای به این نوع نشده است .)

2- درخت تبار زایشی مولکولی که بر اساس اختلاف توالی یک بیومولکول پلی مرف رسم می شود .( در کتاب این نوع مورد بررسی قرار گرفته است .)

نکاتی در مورد طرح تبارزایشی تکاملی :

در این نوع طرح تکاملی مبدا طرح جد مشترک قرار می گیرد و آخرین جانداران که در راس طرح قرار می گیرد به عنوان مبنای مقایسه می باشد . در تبار زایشی تکاملی اصلا طول خطوط مهم نیست و فقط به صورت منظم رسم می شوند .

نکاتی در مورد طرح تبار زایشی مولکولی :

باید توجه داشت که در طرح تبارزایشی مولکولی تکامل یک ژن ( تکامل یک مولکول خاص ) بررسی می شود نه تکامل جاندار.

در این نوع طرح جاندار مبدا ( که معمولا در پایین ترین قسمت طرح قرار می گیرد ) اولین جانداری می باشد که دارای این مولکول می باشد ( البته در کتاب در طرح ارائه شده جاندار خاصی معرفی نگردیده است )  و آخرین جانداری که در راس طرح قرار می گیرد و طول شاخه برای او صفر در نظر گرفته می شود مبنای مقایسه قرار می گیرد ( در کتاب گوریل مبنای مقایسه قرار گرفته است .)

طرحی که در کتاب رسم شده است در حقیقت مبنای مقایسه مربوط به تغییرات ژن محل اتصال هموگلوبین به آهن می باشد که بعد از عملیات Rflp  رسم می شود .

·         در این جا طول شاخه ها بیانگر میزان تفاوت در مولکول مورد مقایسه می باشد و طول تنه ی طرح بیانگر میزان گذشت زمان می باشد .

·         اگر طول شاخه ی دو جاندار در طرح با هم برابر باشد نمی توان عنوان کرد که این دو جاندار به هم شبیه هستند بلکه به این معناست که تعداد نوکلئوبید های متفاوت این دو جاندار در مقایسه با ژن مبنا برابر بوده است در حالیکه ممکن است در مابقی ژن ها هزاران تفاوت بین این دو جاندار وجود داشته باشد .

اصلاح چند تصور نادرست :

·         در طرح رسم شده در مورد ژن هموگلوبین در کتاب درسی اندازه ی شاخه ی ماکیان نسبت به شاخه ی موش کوتاه تر بود . بر خلاف تصور عموم و مطالبی که در سایت ها مشاهده می شود و طبق کتاب های مرجع همین طرح صحیح می باشد . ( البته چاپ جدید کتاب طول شاخه را تغییر داده اند که صحیح نمی باشد . چون ما اجازه نداریم طبق فهم دانش آموز مطلب صحیح را اشتباه بیان کنیم .)

و اما دلیل این موضوع چه می تواند باشد : همان گونه که ما در جهش ها دیده ایم الزاما تفاوت در ژن منجر به تفاوت در محصول ژن نخواهد بود . ( مثلا در جهش های جانشینی که احتمال دارد رمز دیگری از همان اسید آمینه اتفاق بیافتد )تفاوت در تعداد نوکلئوتیدها با مبنای مقایسه در موش بیشتر از مرغ است ولیکن الزاما این تفاوت منجر به تفاوت در اسیدهای آمینه نشده است و مرغ تفاوت اسید آمینه ای بیشتری را با مبنای مقایسه نشان می دهد تا موش.

·         و اما علت اینکه همه ی جانداران در سمت چپ طرح ولی ماکیان به تنهایی در سمت راست طرح قرار گرفته اند چیست ؟ به نظر می رشد که این حالت بیانگر این موضوع است که گوریل ( از دسته ی پستانداران ) از مسیر تکاملی ماهی ها ، دوزیستان و خزندگان حاصل شده است و از مسیر تکاملی ماکیان عبور نکرده باشد.